Meest recente berichten
Een vast gegeven waar je de klok op gelijk kan zetten, of gelijk... vooruit eigenlijk: de klok verzetten. Op elke laatste zondag van maart – zondag 26 maart 2023 in dit geval – gaat de zomertijd weer in. Alle klokken worden van 02:00 naar 03:00 gezet. Hierdoor is het...
Met de gloednieuwe folder van Van Dal in je (digitale) brievenbus voel je het al aankomen: de zomermaanden zijn er om je openlijk te ontvangen! Het is het seizoen waarin je zomer goed gekleurd wordt met veel blauw- en groentinten – ideaal voor een vrolijk gevoel....
Leder is samen met wol een van de meest natuurlijke materialen om als textielproduct te verwerken tot kleding. Hoewel er tegenwoordig ook imitatieleder bestaat, wordt het materiaal alsnog vaak gemaakt van dierenhuiden. Maar wat is leder precies? Wat zijn de voor- en...
Niks is zo heerlijk en gezond als smakelijk eten. Van Dal leeft voor lekker eten en dat stimuleren wij graag. Daarom hebben wij de handen ineen geslagen met Leukerecepten.nl en kan je wekelijks genieten van de leukste gerechten. Vandaag gaan we naar de bron van een...
Menu
Van Dal Actueel
Stijlvolle mode
Eropuit
Mannendingen
Smakelijk
Puzzelen
Ze zeggen wel eens dat vroeger alles beter was. Vroeger zeiden ze eigenlijk van alles. Veel uitdrukkingen die in het dynamische verleden ontstonden of vaak gebruikt werden, hoort of herkent men tegenwoordig niet meer. Zonde, want die creativiteit met taal werkt juist zo lekker verfrissend en pept de alledaagse conversaties lekker op. Tijd voor een duik in de tijd om enkele uitdrukkingen van vroeger onder de loep te nemen. Kent u deze nog?
Het klinkt vrij dramatisch, maar dat doen eigenlijk best veel uitdrukkingen. Ze zijn vrij visueel, zo ook ‘het is kermis in de hel’, een uitdrukking die teruggaat naar de 16e eeuw. Het betekent dat het regent terwijl de zon schijnt, een situatie die dus zelden voorkomt. De hel is in feite een vreselijke plek om te zijn, een kermis een leuke plek. Kermis in de hel is dus iets heel bijzonders, iets dat vrijwel niet voorkomt.
Een uitdrukking die niet alleen illustratief werkt, maar ook nog een te raden betekenis heeft: doe geen overhaaste en onvoorzichtige dingen, neem geen risico. Zeker in Nederland, waar schaatsen tot cultureel erfgoed behoort, is het een vaak gehoorde uitdrukking. Na een nacht genadeloze vrieskou kan er ijs op de sloten en rivieren liggen. Dat nodigt uit tot schaatsen, maar het ijs is natuurlijk nog niet dik genoeg om een mens te kunnen dragen. Een ieder die dan toch op het ijs gaat staan zal er hoogstwaarschijnlijk doorheen zakken. Daarom moet men niet over één nacht ijs gaan, maar rustig afwachten tot het ijs dikker is.
Bron foto: Unsplash
Bron foto: Unsplash
In tegenstelling tot een uitdrukking die over ijs gaat, ook een die over de zon gaat. ‘Voor niets gaat de zon op’ betekent dat alles geld en/of moeite kost. Het suggereert dat de zonsopgang in feite het enige is dat absoluut níets kost. Tegelijk suggereert het dat al het andere dus wel geld kost. Vooral in situaties waarin iets prijzig oogt of veel moeite lijkt te kosten, wordt de uitdrukking gezegd als herinnering naar het feit dat vrijwel niets gratis is.
Natuurlijk moeten we een modegerelateerde uitdrukking noemen. De uitdrukking ‘kleren maken de man’ betekent ‘iemands kleding bepaalt het aanzien dat hij krijgt.’ Het impliceert dat een goed geklede persoon al snel een betere indruk afgeeft dan iemand die zich niet goed weet te kleden. Als u zich wel eens extra goed heeft gevoeld na het douchen, scheren en aantrekken van een sublieme kledingset, herkent u dat uw kleren u de man hebben gemaakt op die dag. Onderzoek wijst zelfs uit dat goed geklede mannen succesvoller in het leven staan, let er maar eens op!
Goed geklede mannen geven een betere indruk.
‘Je hebt slimme mensen en domme mensen.’ Dat is wat de opmerkelijke uitdrukking betekent, met een mogelijke afkomst uit het Limburgs. Daar worden mensen namelijk ook wel luuj (lui) genoemd, en de Limburgse versie van potlood is potluuj, wat dus een logische overeenkomst lijkt.
Een uitdrukking die iedereen wel eens gebruikt heeft, maar waar komt het vandaan? Ten eerste betekent iemand een hart onder de riem steken dat de ander moed wordt ingesproken. Het zou al in de Middeleeuwen gebruikt zijn, namelijk in de passage: ‘Daar steekt ghy my ’t hert weder onder den riem.’ Ten tweede refereert de riem naar de soldatenriem die schuin over de borst van militairen hangt. Omdat het hart van de soldaat onder deze riem zit, spreekt men over een hart onder de riem steken. Het heeft dus een vrij heldhaftige herkomst!
Wanneer iemand een oor aangenaaid wordt, wordt iemand bedonderd of bedrogen. De visuele uitdrukking stamt waarschijnlijk af van het onderwijs. Er werden namelijk ezelsoren uitgereikt aan kinderen die iets onnozels deden; deze oren moesten zij over hun echte oren dragen. Hierdoor was het zichtbaar dat deze kinderen dwazen waren, ofwel zo dom als een ezel.
Bron foto: Unsplash
